GEOLOGIE 

De geologie van centraal Amerika, de Cariben en zuid Amerika wordt bepaald door bewegingen van tektonische platen, die we vanaf de Jura Periode kunnen volgen en die tot op heden doorgaan. In eerste instantie was er de verwijdering van de noord en zuid Amerikaanse platen en de verschuiving in noordoostelijke richting van de Farallón plaat naar de ruimte, die er tussen deze continenten ontstond. Daar vormde zich tegelijkertijd een ‘proto – Caribische plaat’, die later door aanvoer van vloedbasalten, afkomstig van de Galápagos hotspot, verdikt werd, waardoor de Caribean Large Igneous Plain (CLIP) kon ontstaan. Geschat wordt, dat er vanaf  75 – 73 Mj geleden op verschillende plaatsen van zuid en centraal Amerika subductie optrad, waardoor er vulkanisme ontstond, dat tot de vorming van vulkanische eilandbogen en bergketens leidde. Deze bergketens vormden zich op het oceanische plateau uit het Laat-Krijt, waarvan de gesteenten tot ver in de ondergrond van Nicaragua doorlopen.

Het vulkanisme in de zone tussen de noord en zuid Amerikaanse platen heeft vooral geleid tot de uitbarsting van lavas en tuf, maar ook tot de vorming en opstijging van uitgebreide intrusieve lichamen bijvoorbeeld in oost Costa Rica, maar ook ten oosten van de kanaalzone in Panama. Daarnaast ontstonden er ook waterscheidingen en bekkens, die gedurende perioden van relatieve tektonische rust opgevuld werden met de klastische sedimenten. De sedimentatie vond zowel boven als onder zeeniveau plaats en leverde zeer fijne tot uiterst grove sedimentgesteenten op, die o.a. in fluviatiele milieus werden afgezet, door helling processen, maar ook ten gevolge van troebelings stromen in de oceaan. Deze samenloop van deze omstandigheden heeft uiteindelijk geleid tot de sluiting van het gebied tussen de Grote en Atlantische Oceaan en het ontstaan van de Panamese landbrug ongeveer 3.5 Mj geleden. We zullen uitgebreid aandacht besteden aan de geologie die tot de sluiting heeft geleid.

De Cocos plaat en Cocos rug bewegen zich in noordoostelijke richting; ze subduceren langs de midden Amerikaanse trog onder de continentale platen van Costa Rica en Nicaragua.

De Nazca plaat verdwijnt onder de zuid Amerikaanse plaat in oostelijke richting; deze schuift rechts van de Panamese breukenzone ten zuidwesten van het Coiba Eiland lateraal langs de Panama micro plaat, maar subduceert daar niet. De Caribische plaat beweegt richting zuidwest door overschuiving. Daar ligt ook de noord Panamese deformatie zone.

Actief vulkanisme vindt plaats in de centrale Neogene vulkanische zone. In Panama is het actief vulkanisme ten oosten van de Barú vulkaan na het Mioceen gestopt. Dit is ook het geval in het zuidwesten van Costa Rica vanaf de Turrialba vulkaan. Ten noordwesten van deze vulkaan vinden we veel actief vulkanisme in het centrale bergland (Poás, Rincón de la Vieja). Dit bergland loopt ongeveer evenwijdig door in Nicaragua, waar eveneens een aantal vulkanen actief zijn ( Masaya, Momotombo, Cerro Negro, Telica).

> Fossiele zee-egel in een kalksteenbank op het strand van Playa Torio, aan de westkust van het Azuero schiereiland.

Het  Neogene vulkanisme in Panama, Costa Rica en Nicaragua komt uitgebreid aan bod, maar er wordt ook aandacht besteed aan de gesteenten van oudere vulkanische fasen en andere paleo-geografische milieus.

> Basalt zuilen bij de Barú vulkaan in noordwest Panama.

> Vulkanische activiteit in Costa Rica 2016. De Turrialba vulkaan begon zijn activiteit in 2005 na meer dan 150 jaar niet meer te zijn uitgebarsten.

> De Masaya schild vulkaan in Nicaragua met een hoogte van slechts 615 meter b.z.n..

DAGPROGRAMMA

Dag 1 – Vrijdag 2 februari
Vlucht KLM Amsterdam – Panama City (PCTY) > Aankomst 16.45 uur lokale tijd.

• Transport per bus naar hotel en overnachting in hotel Victoria.
• Diner in Panama City.

Overnachting in Panama City in hotel Victoria.

Dag 2 – Zaterdag 3 februari

• Bustour door Panama City, bezoek aan de ruïnes van de oude Panama Stad en aan de Miraflores sluizen van het Panama kanaal.
• Lunch bij de sluizen.

Overnachting in Panama City in hotel Victoria.

Dag 3 – Zondag 4 februari

• Vandaag naar Santiago. De route loopt over de pan-Amerikaanse hoofdweg via Capira en Chame naar  het strand van Río Mar, waar we een stop maken.
• We rijden verder via Penonomé en bezoeken El Caño (archeologische vindplaats).
• Vervolgens lunchen we en stoppen we in het Plaatsje Natá om de oude koloniale kerk (16de eeuw) te bekijken.

Overnachting en dineren in Hotel Vista Lago.

Dag 4 – Maandag 5 februari

• Naar het binnenland en west kust van het Azuero schiereiland. De route gaat via Atalaya naar het plaatsje Torio, dat aan de monding van de Río Torio ligt.
• Bij  Ponuga maken we en stop om een voorkomen van  fossielhoudende koraalkalk te bekijken.
• Bij Torio langs de kust bekijken we de gesteenten van de zgn. Azuero Mélange (Eoceen), maar ook van het Azuero Plateau en Azuero Arc Group (Boven Krijt).
• Bij Pta. Duartes gaan we op zoek naar de submarine lavas van het zgn. Azuero Accretionary Complex (kussen)basalten en hemipelagische sedimenten.
• Lunchpakket meenemen.
• In de namiddag keren we terug naar Santiago.

Diner en overnachting in Hotel Vista Lago.

Dag 5 – Dinsdag 6 februari

• Reis per bus van Santiago naar Boquette (± 230km). We volgen de interamerikaanse hoofdweg richting David, maar we bezoeken eerst het Chorcha basalt/andesiet Plateau. We bestijgen met four-wheel drive jeeps dit 300 tot 400 meter hoge bijzondere plateau, bestuderen het gesteente en het landschap en kunnen van hieruit de hele omgeving van kust tot vulkanisch achterland overzien. Daar zal ook worden geluncht (lunchpakket).
• Vervolgens rijden we naar Boquette, waar we vlak voor aankomst een stop maken om dit dorp aan de Caldera Rivier vanuit de hoogte te kunnen bekijken.

Diner en overnachting in Hotel el Oasis.

Dag 6 – Woensdag 7 februari

• Bestijging van de machtige Barú Vulkaan We gaan deze bijzondere tocht maken vanuit Boquete met four-wheel drive jeeps. We bereiken de top van de vulkaan over de Volcancito Weg.
• Onderweg wordt er gestopt bij ontsluitingen van het vulkanische massief. Bij mooi weer kunnen we beide oceanen zien.
• Na afloop willen we ook nog een bezoek brengen aan Los ladrillos. Dit is een ontsluiting, waar zich series basaltzuilen van het Barú vulkanische systeem bevinden.
• Lunch onderweg (pakket).

Diner en overnachting in Hotel el Oasis. 

Dag 7 – Donderdag 8 februari

• We gaan naar  het Caribisch gebied en Bocas del Toro via Chiriquí Grande en Almirante. De rit gaat door de Cerro Hornito via het La Fortuna stuwmeer. We rijden over de stuwdam van het meer (stop), passeren de  Cerro Guayábo en komen dan op  een hoogte van ± 1200 m over de waterscheiding aan bij de kust van de Cariben.
• We verlaten het gebied met de lahars en pyroclastische afzettingen van de Barú Vulkaan en komen in de zone van het centraal vulkanisch bergland (Mioceen).
• Langs de weg maken we ook een stop om prachtige paleosols te bekijken.
• In het plaatsje Chiriquí Grande zullen we de lunch gebruiken en nog een rand van intrusief gesteente (Boven Tertiair) bekijken.
• Bij Almirante wordt de boot genomen naar Isla Colón, één van de 9 hoofdeilanden van de Bocas del Toro Archipel.
• Het diner wordt op het hoofdeiland Colón genuttigd.

Voor de overnachting verblijven we in hotel Swan’s Cay. 

Dag 8 – Vrijdag 9 februari

• Bezoek per boot aan het Valiente Schiereiland, één van de hoogtepunten in de excursie. Op dit eiland en in ontsluitingen van enkele omringende eilanden kunnen we sedimentaire en vulkanische sequenties zien die wijzen op diep mariene omstandigheden, gevolgd door een terrestische situatie met daarna een actief omhoogkomende vulkanische eilandenboog. We zullen aan de hand van de gesteenten deze sequentie kunnen zien en bezoeken Pta. Alegre en Kusapin. 

Bij slecht weer zullen we genoegen moeten nemen met een bezoek aan Isla Bastimientos, waar we slechts een gedeelte van deze ontwikkelingen kunnen traceren.

Diner en  overnachting op Isla Colón en in hotel Swan’s Cay. 

Dag 9 – Zaterdag 10 februari

• Reis per boot en bus van Bocas del Toro naar Tortuguero in Costa Rica. We vertrekken vroeg per boot naar Almirante en rijden per bus via het stadje Changuinola en Sixaola naar de grens.
• Eenmaal in Costa Rica volgen we de weg langs de kust tot aan Limón (88 km). Deze weg loopt langs het vulkanische Talamanca gebergte door de smalle kustvlakte van de Cariben naar de brede kustvlakte van de Atlantische zone.
• We lunchen onderweg bij Cahuita. Daar maken we een stop bij een overschuiving.
• Vanaf Limón gaan we per boot een prachtige tocht maken naar het nationale park van Tortuguero over de riviergedeelten en kanalen, die pal achter de strandwallen parallel langs de kust lopen (±70 km).

Diner en overnachting in de Mawamba lodge te Tortuguero.

Dag 10 – Zondag 11 februari

• Excursies in het gebied van Tortuguero. We bezoeken het dorp Tortuguero, maken een ochtend  tour (vanaf 6.00 uur) per boot. Tevens maken we een wandeling over de strandwal en in hetbos. In de middag maken we een boot tour in het nationale park.

Lunch, avond eten en overnachting in de Mawamba lodge.

Dag 11 – Maandag 12 februari

• Reis van Tortuguero naar San José. We varen vanaf 9.00 uur ongeveer een uur over de Río Suerte naar Pavona. Met schitterende uitzichten op de jungle.
• We gaan verder per bus en doorkruisen het centrale vulkanische bergland en het Braulio Carillo Park. Op weg naar San José.

Overnachting in Gran Hotel Costa Rica. 

Dag 12 – Dinsdag 13 februari

• Vandaag bezoeken we de Rincón de la Vieja Vulkaan in de provincie Guanacaste.
• In de ochtend zullen we echter eerst nog een bezoek brengen aan de schitterende en actieve Poás Vulkaanmet zijn zuur water gevulde krater.
• Ook bezoeken we het  Botos kratermeer.
• Na de lunch rijden we door naar Liberia en de vulkaan Rincón de la Vieja. We rijden over het plateau van Santa Rosa.

Diner en overnachting in Hotel Cañon de la Vieja.

Dag 13 – Woensdag 14 februari

• Bezoek aan het nationale park Rincón de la Vieja en de Las Pailas modderpotten. In dit park zullen we vandaag een lange wandeling maken langs een serie actieve modder kraters, die hier op de noordoost hellingen van de vulkaan liggen (700 – 800 mbzn). Deze hydrothermale verschijnselen manifesteren zich als fumaroles, hete bronnen, kokende modderpoelen, zwavelhoudende poelen en een aantal modder kegels waar waterdamp en stoom uit spuit. We geven uitleg over het gebruik van thermische energie.
• Lunch in het veld (lunchpakket).

Diner en overnachting in Hotel Cañon de la Vieja.

Dag 14 – Donderdag 15 februari

• Reis per bus van de Rincón de la Vieja via La Cruz naar Peñas Blancas, waar de grens met Nicaragua is.
• Vervolgens gaan we door naar de stad Granada. We gaan langs de lavakoepels bij Cañas Dulces naar de grens met Nicaragua. Hier zullen we opgevangen worden door onze Nicaraguaanse reisagent.
• We gaan lopend de grens over en wisselen van bus.
• Onderweg naar Rivas en Granada passeren we de kust van het  meer van Nicaragua. Hier stoppen we.
• Lunchen op het strand. Het is genieten van het uitzicht op het Ometépe eiland met de strato vulkanen  Concepción (1610 mbzn) en Maderas (1394 mbzn).
• We dineren in de stad Granada.

De overnachting vindt plaats in het centraal gelegen Hotel Alhambra.

Dag 15 – Vrijdag 16 februari

• Bezoek aan het Masaya Vulkaan Complex met een lunch in het plaatsje Catarina. Prachtig uitzicht over het Apoyo meer, ook brengen we  een bezoek aan markt van het dorp Masaya.
• Vervolgens gaan we door naar León.
• We rijden eerst naar de rand van de actieve Santiago krater en beklimmen de oude Masaya dome. Langs de weg maken we hier kennis met verschillende typen lavas, zoals touw lava en de zeer viskeuze Aa lava. Daarna lopen we door lava tunnels en bezoeken we ook het vulkanisch museum. Op de hellingen kunnen we duidelijk oude lava stromen, die over de krater randen zijn gevloeid, aanschouwen, maar ook de 11 km lange en 6 km brede Las Sierras caldera rand, die plaatselijk wel 300 m hoog is.
• Na afloop reizen we naar Masaya en dan via Managua naar León is ± 116 km.

Diner in de stad León en overnachting in Hotel  Best Western Las Mercedes. 

Dag 16 – Zaterdag 17 februari

• Vandaag zullen we vanuit León de vulkaan Cerro Negro bezoeken. We reizen met four-wheel drive jeeps naar de rand van de steile helling van de vulkaan om zo dicht mogelijk bij de top te komen. De tour wordt met een lokale gids gedaan.
• Het laatste stuk naar de krater is steil en er is een redelijke conditie voor nodig om boven te komen. Het uitzicht op de omgeving adembenemend.
• De lunch wordt in het veld genuttigd (lunch pakket).
• De Cerro Negro is de jongste en meest actieve vulkaan van Nicaragua en heeft tot op heden meer dan 15 uitbarstingen gehad. Het terug lopen is op de losse sintels is wat lastig, maar de terugweg kan ook per board gedaan worden (sandboarding).
• Na afloop gaan we terug naar León voor het diner.  

Overnachting in Hotel Best Western Las Mercedes. 

Dag 17 – Zondag 18 februari

• Vandaag reizen we  naar Managua en bezoeken wij de ruïnes van León Viejo, een archeologische site niet ver van de stad León. Dit is de oorspronkelijke locatie van León (gesticht in 1524), aan de westelijke oevers van het Managua meer in de buurt van de Momotombo vulkaan. Door zware uitbarstingen van de Momotombo vulkaan en daarna nog aardbevingen is de stad van toen 15000 inwoners in 1610 grotendeels verwoestte en als gevolg hiervan heeft de bevolking besloten om de stad León op de actuele locatie te stichten. León Viejo is vervolgens verder begraven door vulkanische as en zo zeer goed geconserveerd gebleven. De ruïnes zijn een uitzondelijke getuigenis van de materiele cultuur van een van de eerste Spaanse koloniale nederzettingen. Het bezoek wordt onder leiding van een lokale gids uitgevoerd.
• Na dit bezoek wordt er geluncht en vervolgens gaan we naar Managua om wat bij te komen van de reis en te dineren.

Overnachting in Hotel Europa.

Dag 18 – Maandag 19 februari

• Transport naar het vliegveld van Managua en vertrek naar Amsterdam.

Dag 19 – Dinsdag 20 februari

• Aankomst in Amsterdam (21 februari).

Zie hieronder de routekaarten van Panama en Costa Rica / Nicaragua

OVERIGE INFORMATIE
Let op! Voordat je je tickets boekt: neem eerst even contact op met Georeizen (Paul van Olm 06 – 53 97 81 37) om te informeren of de reis doorgaat. Als het minimale aantal deelnemers niet wordt gehaald kan de reis worden geannuleerd (zie ook het Reisreglement).

> We bezoeken de Quartiaire Caribische kustvlakte bij Tortuguero in Costa Rica. Op de foto de Cerro de Tortuguero gezien vanaf een vulkanische kegel.

Paspoort
Voor de reis naar Panama, Costa Rica en Nicaragua moet je in het bezit te zijn van een paspoort dat bij het verlaten van Nicaragua nog minimaal zes maanden geldig is. Controleer altijd voordat je op reis gaat of je paspoort nog geldig is. Wij raden je aan om een (digitale) kopie van je paspoort op reis mee te nemen. Stop deze kopie bij je bagage of sla hem op in je email. Mocht je je paspoort onverhoopt verliezen, dan heb je in ieder geval nog een kopie.

Visum
Voor een reis korter dan 90 dagen naar de drie landen heb je geen visum nodig.

Verzekering(en)
Je moet zelf een reis- en annuleringsverzekering afsluiten!

Let op: doorlopende annuleringsverzekeringen keren meestal slechts € 1500,- per reis uit. Misschien is een verhoging van je lopende verzekering gewenst.

Gezondheid
Inentingen
Inentingen zijn niet verplicht, maar ongeacht verblijfsduur worden de volgende vaccinaties voor de drie landen aangeraden: vaccinatie tegen DTP (difterie, tetanus en polio) en vaccinatie tegen hepatitis A (besmettelijke geelzucht).
Wel wordt er aangeraden het lichaam te bedekken tegen muskietenbeten. Hoewel malaria bijna niet meer voorkomt, is er wel sprake van incidentele gevallen van Chikungunya en Zika. Gebruik van afweer middelen tegen insecten kan af en toe nodig zijn.
Bescherming tegen UV: gebruik van goede zonnebrandcrème wordt aangeraden.

Wandelingen
Conditie? Een redelijke tot goede conditie is voor deze reis gewenst.

Voorlichtingsbijeenkomst

We bespreken de reis met u, zowel reistechnisch als geologisch. Verder wordt de excursiegids uitgedeeld en maakt u kennis met de overige deelnemers.