Ga naar hoofdinhoud
Weekendexcursie naar de Drentsche Aa

Weekend 22 & 23 juni 2024

Meanderende Drentsche Aa bij de Kymmels Berg. (foto Wikipedia)

Ontdek een van de mooiste en best bewaarde landschappen in Nederland. – het nationaal park “De Drentsche Aa”.

Waarom deze excursie?

  • Inzicht in het ontstaan en opbouw van een beekdal
  • Invloed van ijstijd op landschapsvorming
  • Prachtig typisch Nederlands landschap

Deze reis is helaas vol. U kunt zich nog opgeven voor de wachtlijst.

We volgen de geologische opbouw van het beekdal middels grondboringen. Hoe is dit landschap ontstaan en wat kunnen we er aan geologische en (pre)historische fenomenen zien. We leggen de geologie uit aan de hand van wat het landschap ons vertelt tijdens een paar prachtige wandelingen door het prachtige dal van de Drentsche Aa, maar ook aan de hand van enige handboringen (Flip & Paul). U kunt o.a. afzettingen uit drie verschillende ijstijden in één boring verwachten!

Het dal van de Drentsche Aa zich heeft aangepast aan de Kwartaire klimaatomstandigheden, de afwisseling van koude en warme tijden. We starten in de ijstijd van het Elsterien (potklei) en eindigen in de huidige warme tijd, het Holoceen (veenvorming in het dal). De excursie staat onder leiding van Dr Wim de Gans, kenner bij uitstek van het gebied en bekend als auteur van het ANWB Geologieboek Nederland. Een bijzondere tweedaagse excursie in een prachtige omgeving.

De Drentsche Aa slingert als een te klein riviertje in een te brede dalvlakte. Dat is wat opvalt als je het stroomgebied (Nationaal Park De Drentsche Aa) voor het eerst bezoekt. De brede dalvlakte is ontstaan in de laatste ijstijd (Weichselien). Noord-Nederland was toen weliswaar niet bedekt met landijs zoals in de ijstijd daarvoor (Saalien), maar er heersten hier wel koude, periglaciale (= in de nabijheid van het landijs) omstandigheden, waarvan de schaarse begroeiing (toendra, poolwoestijn) en de permanent bevroren ondergrond (permafrost) de belangrijkste elementen waren. Er waren ook betrekkelijk warmere perioden (Interstadialen), die de bar koude (Stadialen) afwisselden. Deze klimaatafwisseling heeft grote invloed gehad op de geologische ontwikkeling van het dal.

Het standaardwerk over het ontstaan en de ontwikkeling van de Drentsche Aa is geschreven door Wim de Gans (leider van deze weekendexcursie), die er na jaren van onderzoek in 1981 op gepromoveerd is. De belangrijkste conclusies van zijn werk staan 40 jaar later nog fier overeind. Hieronder volgt een korte samenvatting.

De oudste afzettingen in het dal zijn riviersedimenten uit het Eemien, de warme periode (Interglaciaal) na het Saalien. Het dal is vermoedelijk ontstaan door erosie op de overgang van het Saalien en het Eemien, als gevolg van de lage lokale erosiebasis. Door de dal-insnijding wordt de keileem die zich aan de oppervlakte bevindt (en als grondmorene gevormd was onder het landijs) en de top van de onderliggende formaties (Peelo Fm en Fm van Urk) weg geërodeerd. De sedimentatie gaat door tot in het midden van de laatste ijstijd (Pleniglaciaal). In het Pleniglaciaal, de koudste periode van het Weichselien, verbreedt de dalvlakte door verdere opvulling en (thermo Karst) meer-afzettingen domineren. Het daaropvolgende Laat-Weichselien wordt gekenmerkt door afzettingen door de wind (dekzanden) die grote delen van het dalsysteem (en de keileemgebieden daarbuiten) bedekken. Hierdoor desintegreert het afwateringssysteem. Vanaf de overgang naar de huidige warme periode, het Holoceen, veroorzaakt achterwaartse erosie een nieuw afwateringssysteem. Het zo gevormde insnijdingsdal wordt vervolgens opgevuld met veen onder invloed van de stijgende zeespiegel en dus steeds hogere erosiebasis, waardoor de stroomsnelheden afnemen en moerassen ontstaan in het dal.

De drie belangrijkste fasen van riviererosie (insnijding) van de Dr Aa zijn:

(1) overgang Saalien-Eemien, als gevolg van de lage lokale erosiebasis,

(2) Pleniglaciaal, bij een lage zeespiegelstand, en

(3) Overgang Late Dryas (Stadiaal)-Holoceen, door klimaatverandering en daarmee gepaard gaande toenemende vegetatie-bedekking waardoor de hydrologische omstandigheden veranderen.

Boren met vereende krachten

Flip met zuigbuis

Excursiepunten, eerste dag:

  1. Samenkomst op parkeerplaats bij Fletcher Hotel Zeegser Duinen om 11:00 uur
  2. Excursiepunt 1. Potklei ten noorden van Anderen (boring).
  3. Excursiepunt 2. De Kymmelsberg bij Schipborg.
  4. Excursiepunt 3. Rondwandeling (ca 5 km) vanaf de parkeerplaats bij Oudemolen langs de Dr Aa met grafheuvels, pingoruïne bij Mooi Zeegse, boring in het veen in het dal, en over het Anlooër Diepje terug.
  5. 17:00 – 18:00 uur einde veldexcursie. Voor de hotelgasten diner en overnachting in Zeegser Duinen, voor anderen rit naar huis.

Excursiepunten, tweede dag:

  1. Samenkomst op parkeerplaats bij Fletcher Hotel Zeegser Duinen om 10:00 uur
  2. Excursiepunt 4. Wandeling (ca 2 km) vanaf de parkeerplaats bij Oudemolen langs de Dr Aa in zuidelijke richting naar de doorbraak van de Rug van Tynaarlo.
  3. Excursiepunt 5. Wandeling (ca 2 km) vanaf de weg Oudemolen-Gasteren naar de Gasterse Duinen met hunebed, stuifzandreliëf en karrensporen.
  4. Excursiepunt 6. Houtesch bij Amen (twee boringen).
  5. Excursiepunt 7. Amerdiep bij Grollo (twee boringen).
  6. Huiswaarts
Direct boeken!
Belangstelling?

Heeft u wel belangstelling maar schikt de datum niet, of wilt u bijvoorbeeld met een eigen groep, klik dan hier.

REISINFORMATIE

Data: zaterdag 22 juni en zondag 23 juni 2024

Verzamelen: 11:00 uur op P bij Fletcher Hotel “De Zeegser Duinen”

Begeleiding: Kwartairgeologen Wim de Gans, Flip Kips en Paul van Olm.

Aantal deelnemers: minimaal 10. maximaal 15. Ook deelname mogelijk zonder hotel (als je in de 3 noordelijke provincies woont en thuis kunt overnachten).

Prijs: met hotelovernachting €175,- op basis van een twee persoonskamer, toeslag 1 persoonskamer €50,- Prijs zonder hotelovernachting: €60,- *

Hotel: We overnachten in het Fletcher Hotel gelegen aan de Drentsche Aa bovenop het stuifzanden complex.

Inbegrepen:

  • hotelovernachting, ontbijt op zondagmorgen, lunchpakket voor de zondag.
  • voor deelnemers zonder hotelovernachting alleen de deelname aan de veldexcursies
  • Begeleiding- en organisatiekosten
  • excursiegids (als PDF en gedrukt).

Niet inbegrepen:

  • Vervoerskosten: vervoer met eigen auto/carpoolen op basis van 21 ct / km – per auto te regelen.
  • Kosten consumpties bij ontvangst op zaterdag/zondagochtend
  • Veldlunches (neem voor de 1e dag voldoende drinken en een lunchpakket mee van huis). De hotelgasten krijgen een lunchpakket van het hotel voor de zondag. Voor de anderen geldt neem een veldlunch van huis mee.

*) Let op! Prijswijzigingen voorbehouden, zie verder het Reisreglement en kijk ook bij de tab Overige informatie.

Back To Top